Borçlu tarafın, cebri icra baskısı ile icra takibine konu olan borcu ödemesi sonrası herhangi bir borcu olmadığını ispat etmesi ve ödediği bedelin iadesini talep etmesi istirdat dava yolu ile gerçekleşmektedir. Geri isteme davası olarak da bilinen istirdat davasının şartları aşağıda yer almaktadır.
İSTİRDAT DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR ?
Borçlu aleyhine açılmış olan ilamsız icra takibinde , borçlu olunmamasına rağmen borcun ödenmesi gerekmektedir.
Borçlunun ödeme emrine itiraz etmemesi veya itiraz edip de itirazın kesin olarak kaldırılmış olması nedeniyle ödeme gerçekleşmelidir.
İcra takibi açıldıktan sonra icra takibi devam ederken ve cebri icra tehdidi altında ödeme yapılması gerekmektedir.
İstirdat davası ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 1 sene içerisinde açılmalıdır. Bu süre zamanaşımı süresi değil, hak düşürücü süredir. Taraflar ileri sürmese dahi hakim süre yönünden davanın reddine karar verebilmektedir.
Geri alma istirdat davası, ilamsız icra takibine ilişkin bir dava olduğu için ilk olarak ilamsız bir icra takibi doğrultusunda borçluya ödeme emrinin yöneltilmiş olması gerekmektedir. Borçlu itiraz süresi içerisinde borca itiraz etmemeli ve ödeme emri bu nedenle kesinleşmelidir.
Borçlu, içerisinde bulunduğu zor koşullar ya da ödeme emrine itiraz edemeyecek durumda olması nedeniyle borca itiraz edememişse bu duruma dayanarak ayrı bir hukuki süreç olan gecikmiş itiraz başvurusunda bulunabilir. Ancak istirdat davası, itirazın hangi nedenlerle gerçekleştirilemediği hususu ile ilgilenmemekte, borçlu tarafça hukuka aykırı bir borcun cebri icra tehdidi altında ödenmesiyle ilgilenmektedir. Bu nedenle ödeme emri borçluya tebliğ edildikten sonra itiraz süresi henüz geçmemişse istirdat dava yoluna başvurulamayacaktır. Borçlunun ödeme emrinin kesinleşmesi nedeniyle cebri icra tehdidi altında ödeme gerçekleştirmesi gerekmektedir.
İSTİRDAT DAVASI AÇMA SÜRESİ NE KADARDIR ? İSTİRDAT DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR ?
İstirdat ( Geri alma) davasının, cebri icra tehdidi altında yapılan ödeme tarihinden itibaren bir (1) yıl içerisinde açılması gerekmektedir. Yetkili mahkeme icra takibinin yapıldığı icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme her olaydaki hukuksal ilişkiye göre belirlenmelidir. Bu nedenle konunun uzmanı bir avukata başvurulması gerekmektedir.
İSTİRDAT DAVASININ SONUCUNDA NE KARAR VERİLİR ? İSTİRDAT DAVASINDA İCRA İNKAR TAZMİNATINA HÜKMEDİLİR Mİ?
Borçlu davada haklı çıkarsa (davayı kazanırsa) borçlunun ödediği para, harç ve tüm giderlerin tekrar borçluya ödenmesi yönünde karar verilecektir. Borçlu davada haksız çıkarsa (davayı kaybederse) İstirdat davasında icra inkar tazminatına hükmedilmemektedir. Ancak borçlu taraf yargılama giderleri ve karşı taraf vekil ile birlikte davayı takip etmiş ise yasal vekalet ücretinden sorumlu olacaktır. Ancak menfi tespit davası istirdat davasına dönüşmüş ise bu halde icra inkar tazminatına hükmedilmesi mümkündür.
İSTİRDAT- MENFİ TESPİT DAVASI AYRIMI- MENFİ TESPİT DAVASININ İSTİRDAT DAVASINA DÖNÜŞMESİ
İstirdat davası ile Menfi Tespit davası arasındaki öncelikli ayrım, ödeme emri karşısında borçlunun cebri icra tehdidi altına ödeme yapmış olmasıdır. Menfi tespit davası istirdat davasına göre daha geniş bir dava türüdür. İtiraz süresinin kaçırıldığı hallerde ödeme gerçekleştirmeyen borçlunun izleyeceği yol menfi tespit davasıdır. Menfi tespit davası İtiraz süresi içerisinde de açılabilir. Menfi tespit davasının açılması ilamsız icra takibini durdurmamakta olup, takibin durması için mahkemeye teminat yatırılarak talepte bulunulmalıdır.
İstirdat davalarında haksız bulunan taraf (davayı kaybeden taraf), tazminat ödemeye mahkûm edilmezken menfi tespit davasında yüzde 15’den az olmamak üzere kötü niyet tazminatı ödenmesi söz konusu olabilmektedir.
Menfi tespit dava türüne, henüz bir icra takibi açılmamışken de başvurulması mümkündür. Menfi tespit davası devam ederken borçlunun cebri icra tehdidi altında bir ödeme gerçekleştirmesi söz konusu olur ise menfi tespit davası istirdat davasına dönüşür. Borçlu, menfi tespit davasında tedbir kararı almamış (yani icrayı durdurmamış ise) ve söz konusu borcu cebri icra tehdidi dolayısıyla ödemek zorunda kalmış ise davaya istirdat davası olarak devam edilmektedir.
Uygulamada usulsüz tebligatların sıklığı, muhtara bırakılan tebligatlardan borçluların haberdar olmaması, kişilerin itiraz sürelerini dikkate almaması vb. pek çok nedenle icra takibine itiraz süreleri kaçırılmaktadır. Kişinin haciz tehdidi altında ödeme yapması halinde mutlaka alanında uzman bir avukat eşliğinde ödediği meblağın iadesini talep etmesi gerekmektedir. Fırtına Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak Menfi Tespit ve İstirdat davalarında uzman kadromuzla hizmet vermekteyiz. Sorularınızı yorum veya mesaj kanalıyla iletebileceğiniz gibi WhatsApp, Instagram ve Facebook hesaplarımızdan da iletebilirsiniz.
Comments